QUY TRÌNH THUỶ CHÂM

I. ĐẠI CƯƠNG

Thuỷ châm (hay tiêm thuốc vào huyệt) là một phương pháp chữa bệnh kết hợp Đông – Tây y, phối hợp tác dụng chữa bệnh của châm kim theo học thuyết kinh lạc của YHCT với tác dụng chữa bệnh của thuốc tiêm.

Có những loại thuốc tiêm có tác dụng toàn thân, có loại thuốc chỉ có tác dụng tăng cường và duy trì kích thích của châm kim vào huyệt để nâng cao hiệu quả chữa bệnh.

II. CHỈ ĐỊNH

• Các chứng liệt
• Các chứng đau cấp và mạn tính
• Bệnh cơ năng và triệu chứng của một số bệnh như rối loạn thần kinh tim, mất ngủ không rõ nguyên nhân, kém ăn, đầy bụng, tiêu chảy, táo bón, cảm cúm, bí tiểu chức năng, nấc…
• Một số bệnh do viêm nhiễm như viêm tuyến vú, chắp, lẹo…
• Châm tê phẫu thuật

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

• Cơ thể suy kiệt, sức đề kháng giảm, phụ nữ có thai
• Tránh châm vào những vùng huyệt có viêm nhiễm hoặc lở loét ngoài da
• Tất cả những cơn đau nghi do nguyên nhân ngoại khoa…
• Bệnh tim nặng, trạng thái tinh thần không ổn định, vừa mới lao động mệt, đói.
• Không được dùng những thuốc mà người bệnh có mẫn cảm, dị ứng, các loại thuốc có tác dụng kích thích gây xơ cứng, hoại tử vùng da có dây thần kinh và các cơ…Không thuỷ châm vào những huyệt ở vùng cơ mỏng, phía dưới là tạng phủ, khớp, dây chằng, gân cơ, dây thần kinh, mạch máu…
• Bệnh nhân đặt stent mạch vành điện châm vùng ngực

IV. CHUẨN BỊ

• Người thực hiện: Bác sỹ, y sỹ được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.
• Phương tiện
• Bơm tiêm vô trùng dùng riêng cho từng người bệnh.
• Khay men, kẹp có mấu, bông, cồn 70°.
• Thuốc tiêm: Thuốc có chỉ định tiêm bắp, theo chỉ định của bác sỹ điều trị.
• Hộp thuốc cấp cứu sốc phản vệ.
• Người bệnh: Người bệnh được khám và chẩn đoán theo YHHĐ và YHCT. Tư thế tuỳ theo vị trí định tiêm.

Trước khi điều trị cần giải thích cho bệnh nhân hiểu rõ đặc điểm của phương pháp điều trị này và những phản ứng thông thường có thể xảy ra như: đau căng tức, nặng nề vùng tiêm…

• Hồ sơ bệnh án: Người bệnh được làm hồ sơ bệnh án theo quy định. Chọn huyệt và thuốc thích hợp. Nên chọn những huyệt có phản ứng rõ rệt làm huyệt chính (a thị huyệt) và chia nhóm huyệt để mỗi lần tiêm không quá nhiều huyệt làm người bệnh đau. Thường chọn 2– 5 huyệt cho mỗi lần thuỷ châm.

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

* Kiểm tra hồ sơ

Xem hồ sơ có đúng với người bệnh không ? các chỉ định cần làm?

* Kiểm tra người bệnh

Kiểm tra tình trạng người bệnh hiện tại , tư thế nằm , bộc lộ các vùng định thủy châm.

* Thực hiện kỹ thuật

Bước 1. Lấy thuốc vào bơm tiêm

Bước 2. Thử phản ứng thuốc theo quy định

Bước 3. Tiến hành thủy châm theo các thì sau:

Thì: Sát trùng da vùng huyệt, tay trái: Dùng hai ngón tay ấn và căng da vùng huyệt, Tay phải: Châm kim nhanh qua da, đẩy kim tới huyệt, người bệnh cảm giác tức nặng tại vị trí kim châm.

Thì 2: Từ từ bơm thuốc vào huyệt, mỗi huyệt từ 0.5-3 ml thuốc.

Thì 3: Rút kim nhanh, sát trùng vị trí tiêm.

* Liệu trình điều trị:

Thủy châm ngày một lần, mỗi lần thủy châm vào 2-5 huyệt.

VI. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

• Theo dõi: Theo dõi tại chỗ và toàn thân.
• Xử trí tai biến:
• Sốc phản vệ: Xử trí theo phác đồ
• Vựng châm: Người bệnh hoa mắt chóng mặt, vã mồ hôi, mạch nhanh, sắc mặt nhợt nhạt. Xử trí: Rút kim ngay lau mồ hôi, ủ ấm, uống nước chè đường nóng, nằm nghỉ tại chỗ. Day bấm các huyệt thái dương, nội quan. Theo dõi mạch, huyết áp.
• Chảy máu khi rút kim: Dùng bông vô khuẩn ấn tại chỗ, không day.

Tài liệu tham khảo:

• Quy trình kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh chuyên ngành châm cứu ban hành theo QĐ 792/QĐ – BYT

Khoa:………………………………………………………………………………………………………………….

Tên Bệnh nhân: ……………………………………….Mã y tế:…………………………

Chẩn đoán:……………………………………………………………………………….

Ngày vào viện:……………………………………………………………………………

Ngày đánh giá:……………………………………………………………………………

1. Nhận xét của người đánh giá:

Đánh giá thực hiện quy trình đạt khi được 75% điểm đạt của bảng kiểm (trong đó phải đạt mục *).

Chịu trách nhiệm chuyên môn: BSCKI. Phạm Minh Ký – Trưởng Khoa

Người duyệt: PGĐ Nguyễn Văn Hướng.